OVE SPOROGE (EGON OLSEN)

1950 r.
Ove Wendelboe Sprogøe Petersen urodził się 21 grudnia 1919 w duńskim mieście Odense. Serialowy Egon zaczynał, jako pracownik biurowy i czterokrotnie oblewał egzaminy do szkoły aktorskiej. Sprogøe zakończył edukację aktorską w 1944 i w tym samym roku zadebiutował na deskach kopenhaskich teatrów. Pod koniec 1945 roku aktor debiutował w kopenhaskim teatrze ludowym, z którym związał się na następne 50 lat. Grywał w sztukach Brechta, Goethego, Molierea i Shakespearea. Oprócz bogatej kariery filmowej zajmował się również rewią i piosenkarstwem. W roku 1945 ożenił się z Evą Rasmussen, z którą miał troje dzieci Jørgena, Svena i Henning Sprogøe. Ten wielki aktor, który stał się częścią duńskiej kultury narodowej czterokrotnie otrzymywał najwyższą duńską nagrodę filmową BODIL (odpowiednik amerykańskiego Oscara).

Ove Sprogøe uchodził u niektórych ludzi z branży filmowej za dziwaka. Dom przy Nørregade 39 , w którym mieszkał z żoną Evą nie posiadał telewizora. Aktor nigdy nie posiadał też samochodu i w podróżach korzystał z autobusu i kolei. Po śmierci Evy i Ove dom rodzinny został sprzedany osobom niezwiązanym z rodziną. Sprogøe zmarł miesiąc po swojej żonie Ewie - 14 września 2004 w Amager w wieku 84 lat. Zaraz po śmierci aktora w Kopenhadze odbyła się mała uroczystość, podczas której droga prowadząca do więzienia Vrisdløse w dzielnicy Albertslund została nazwana na jego cześć Egon Olsens Vej. Uroczystość nadania nazwy jednemu z najsłynniejszych serialowych miejsc zaszczycił swoją obecnością jedyny żyjący do dziś członek gangu Morten Grunwald (Benny). W 2005 roku w rodzinnym mieście "Egona" Odense odbyła sie ceremonia przemianowania nazwy miejskiego skweru na "Ove Sprogøe Plads".

Ove Sprogøe 1954/1955 r.

KRÓTKA HISTORIA SERIALU


Gang Olsena (Olsen-banden) to seria czternastu duńskich, kryminalnych komedii filmowych, opowiadających o fikcyjnym duńskim gangu sympatycznych przestępców-nieudaczników. Większość filmów, które nakręcono w latach 1969 - 1998 rozpoczyna się niezapomnianą sceną opuszczania więzienia przez szefa gangu Egona Olsena, który z prawdziwą dumą informuje oczekującym go współpracowników o kolejnym ambitnym genialnym planie, mający przynieść upragnione miliony i emeryturę na Majorce. Koronkowo przygotowane skoki prawie zawsze kończą się klapą i powrotem Olsena do zakładu penitencjarnego w Kopenhadze. Trzynaście pierwszych odcinków serialu wyreżyserował Erik Balling. Po siedemnastu latach przerwy w 1998 roku nakręcono ostatni, czternasty odcinek, który reżyserowali: Tom Hedegaard i Morten Arnfred. Podczas realizacji zdjęć zmarł nagle Poul Bundgaard (czerwiec 1998) grający rolę, Kjelda Jensena. Ostatni odcinek Gangu Olsena został zrealizowany bez udziału filmowej żony Kjelda - Yvonne Jensen (Kirsten Walther), która w lutym 1987 roku zginęła wraz ze swoim mężem w wypadku samochodowym.

Nieodłącznym elementem serialu są policjanci, którzy depczą Gangowi Olsena po piętach. Na pierwszy plan wysuwają się nieporadni detektywi/inspektorzy Mortensen (Peter Steen), Jensen (Axel Strobye) i Holm (Ole Ernst).

Cztery główne role serialu Gang Olsena:

Egon Olsen (Ove Sprogoe) - mózg gangu, niewysoki, dystyngowany w wyglądzie, z nierozłącznym melonikiem i cygarem, słynie z genialnych planów. Specjalizuje się w otwieraniu sejfów produkcji Franza Jägera z Berlina.

Benny Frandsen (Morten Grunwald) - kierowca gangu, często się śmieje, kobieciarz; posiada dziwny krzywy wihajster, dzięki któremu otwiera drzwi, wygrywa na jednorękim bandycie, wyciąga drobne z automatu z papierosami itp. Benny często używa słów Skide godt – „Klawo jak cholera”

Kjeld Jensen (Poul Bundgaard) - bojący się krzykliwej żony tęgi członek gangu w okularach, nieustannie przestraszony sytuacją, w jakiej się znalazł. Kjeld nigdy nie rozstawał się ze swoją torbą lekarską, w której nosił narzędzia potrzebne do kolejnych włamań. Wśród przedmiotów zgadujących się w torbie Kjelda były m.in. stetoskop, talk i rękawiczki Egona, który używał ich do otwierania sejfów Franza Jagera z Berlina.

Borge Jensen (Jes Holtso ) - rezolutny i bardzo pojętny syn Kjelda i Yvonne, który został wykorzystany przez gang w kilku skokach.

Yvonne Jensen (Kirsten Walther) - niezapomniana żona Kjelda, która skutecznie wyprowadzała z równowagi planującego nowe napady Egona.

Odcinki serialu:

1. Gang Olsena - Olsen-Banden (1968)

Odcinek rozpoczyna się nocnym włamaniem przez szybę wystawową sklepu z tytoniem i alkoholami. Po wyjściu Egona z więzienia Benny i Kjeld dowiadują się o genialnym planie kradzieży cennej wazy (Lorelei) za złota i kamieni szlachetnych z kopenhaskim muzeum Tivoli (Duńskie muzeum sztuki w Kopenhadze) gdzie odbywa się wielka wystawa z okazji Tygodnia Bawarskiego. Plan, który zakłada dostanie się do muzeum przez podziemne tunele i kanały obejmuje zaangażowanie w akcję grupy zaprzyjaźnionych z gangiem prostytutek, które rezydują na pierwszym piętrze kamienicy, w której mieści się prowadzona przez Hansena (Paul Hagen) knajpa "Hamlet".

2. Gang Olsena w potrzasku - Olsen-Banden på spanden (1969)

Po wyjściu z więzienia Egon jest przekonany, że przestępstwo nie popłaca i trzeba zabrać się do uczciwej roboty. Za namową panny Hansen, która wprowadza w życie nowatorski plan resocjalizacji skazańców Egon pracuje w fabryce zabawek by później zostać sprzątaczem w siedzibie banku narodowego. Po krótkim czasie do podobnych wniosków, co Egon dochodzą Benny i Kjeld, którzy za namową Yvonne dołączają do swojego szefa. Szczęście uczciwego gangu trwa krótko, ponieważ sprzątany przez nich bank zostaje obrabowany przez gangstera z USA - Serafino Mozarellę. Cała wina za skok spada na Olsena i jego kompanów, a oni sami postanawiają wykorzystać ten fakt do odebrania faktycznym rabusiom skradzionej przez nich fortuny.

3. Gang Olsena jedzie do Jutlandii - Olsen-Banden i Jylland (1971)

Egon opuszcza więzienie i przedstawia Bennyemu i Kjeldowi plan zdobycia skarbu znajdującego się od czasu II wojny światowej w jednym z bunkrów usytuowanych na plażach Jutlandii. Egon, który zdobył plan umocnień, na którym zaznaczono miejsce, w którym złożył skarb niemiecki generał zapewnie współpracowników o legalności i łatwości realizacji tego przedsięwzięcia. Zanim Egon wejdzie w posiadanie złota i dolarów musi stawić czoła zbierającej cały dobytek Yvonne miejscowemu handlarzowi złomem Madsowi Madsenowi i córce przyjaciela niemieckiego generała Karen.

4. Wielki skok gangu Olsena - Olsen-Bandens store kup (1972)

Egon wymyśla zuchwałą kradzież sreber z domu bogatego sędziego sądu najwyższego. Kiedy bogaty kibic ogląda ze swoją żoną mecz duńskiej reprezentacji Olsen wynosi przez otwarte okno większość z kolekcji okazałych sreber. Podczas skoku dochodzi do podwójnej kradzieży gdyż zrabowane przez gang skarby przejmuje trzyosobowa szajka Króla i Waleta i siostry tego drugiego. Po wpadce i opuszczeniu więzienia Egon kradnie pieniądze przewożone opancerzoną furgonetką do banku. Również i tym razem ukryty na miejskim kąpielisku skarb przejmuje gang Króla zaczynają życie milionerów w jednym z luksusowych  hoteli.

5. Gang Olsena w amoku - Olsen-Banden går amok (1973)

Egon planuje napad na kasę dużego kina. Podczas skoku pojawia się pijany brat Bennyego Harry Dynamit (Preben Kaas), który uruchamia alarm. Po opuszczeniu więzienia Egon Olsen postanawia wykraść nielegalne pieniądze z sejfu przedsiębiorcy Hallandsena.

6. Ostatni skok gangu Olsena - Olsen-Bandens sidste bedrifter (1974)

Olsen opuszcza więzienie i na zlecenie ludzi związanych z przedsiębiorstwem Halladsena, otwiera szwajcarski sejf z klejnotami pochodzącymi z nielegalnych transakcji. Zamiast obiecanego procentu zostaje wystawiony i cudem uchodzi przed pościgiem szwajcarskiej policji. Żądny zemsty Egon wraca do Danii pociągiem i planuje odzyskanie klejnotów, które ma kupić pewien szejk naftowy. Po zakończeniu całej akcji Egon Benny oraz Kjeld z rodziną wyjeżdżają na Majorkę.

7. Gang Olsena na torach/Gang Olsena zmienia kierunek - Olsen-Banden på sporet (1975)

Egon i spółka żyją dostatnio w willi na Majorce. Podczas wypoczynku walizkę z pieniędzmi kradnie i przewozi do Kopenhagi "goryl" Halladsena. Nieudana próba odzyskania pieniędzy sprawia, że Egon znów trafia do więzienia. Po wyjściu Olsen opowiada kompanom o tym, że ich pieniądze zamieniono na złoto w sztabach, które ma zostać wywiezione z Danii w specjalnym pancernym wagonie kolejowym produkcji Franza Jagera z Berlina. Udane kolejowe wojaże gangu sprawiają, że złoto, wraca do gangu, a Egon zostaje prezesem wielkiej spółki handlowej. Wkrótce trafia za kratki z powodu niezapłaconego podatku. (ten film na DVD ukazał się pod tytułem Gang Olsena zmienia kierunek).

8. Gang Olsena wpada w szał - Olsen-Banden ser rødt (1976)

Skok, podczas którego Egon przedziera się przez piwnice Teatru Królewskiego w Kopenhadze używając ciężkich młotów, wiertarek i ładunków wybuchowych w synchronizacji z graną w teatrze uwerturą opery Elverhøj ("Elfowe Wzgórza") Freidricha Kuhlau.

9. Gang Olsena znowu w akcji - Olsen-Banden deruda (1977)

Po kolejnej odsiadce i wyjściu z więzienia Egon poznaje Georga - siostrzeńca Yvonne, który jest specem od komputerów i nowoczesnych włamań bez użycia siły. Różne koncepcje włamań, jakie cechują obu panów sprawiają, że podczas jednej z akcji Egon sabotuje "robotę" Georga.

10. Gang Olsena idzie na wojnę - Olsen-Banden går i krig (1978)

Gang bierze na cel czerwona walizkę, w której znajdują sie strategiczne plany rozwoju Danii na następne dziesięć lat. Egon Benny i Kjeld włamują się do duńskiego archiwum narodowego, aby wykraść cenny mikrofilm z planami. Egon spodziewa się sie dostać za niego dziesięć milionów, ale misterny plan burzy Yvonne, która zamienia rolki filmu. Rozzłoszczeni kupcy postanawiają uśmiercić Olsena stawiając go na tarczy zegara kopenhaskiego ratusza.

11. Gang Olsena nigdy się nie poddaje - Olsen-Banden overgiver sig aldrig (1979)


W czasie kolejnej odsiadki Egon poznaje doradcę finansowego- Hallandsena, który szkoli go ekonomii i zarządzania. Po opuszczeniu więzienia gang planują skok na Bank-Johansena skąd kradnie zestawienia finansowe firmy Daninvest, których opublikowanie wywołuje międzynarodowy skandal krach giełdowy i spadek wartości akcji. Za swoje usługi Egon otrzymuje pakiet kontrolny domu towarowego Magasin Du Nord, ale inwestycje okazuje sie niewypałem. Wściekły Olsen chce odzyskać swoją nową własność i udaje się do Brukseli, gdzie rabuje skarbiec Komisji Europejskiej.

12. Gang Olsena daje dyla - Olsen-Bandens flugt over plankeværket (1981)

Egon, Benny i Kjeld okradają sejf prezesa firmy ubezpieczeniowej Høje Nord. Po tym jak ograbiony prezes przejrzał plan gangu następuje seria nieudanych prób zamachów na życie Egona Olsena. Przy okazji trzej kompani dowiadują się, że Bank-Johansen jest zamieszany w międzynarodowy handel bronią na olbrzymią skalę.

13. Gang Olsena: Paryski plan - Olsen-Banden over alle bjerge (1981)

Pierwsza część odcinka składa sie z krótkich epizodów, które stanowią przypomnienie poprzednich części, w których gang prowadzi niebezpieczną grę z Johansenem. W drugiej części Egon Benny i Kjeld jadą z transportem piwa do Francji gdzie po udanej akcji w paryskiej restauracji Maxim's udaje im się odzyskać tajemniczą czerwoną walizkę. Po powrocie do Kopenhagi z transportem samochodów Renault Egon liczy na wykupienie walizki przez Johansena. Zamiast tego zostaje zatrzymany i umieszczony na oddziale psychiatrycznym. Benny i Kjeld znajdują swoje zagubione miliony w płaszczu Hallandsena, który cały czas mieli w bagażniku auta, i który został podmieniony podczas akcji na kopenhaskim lotnisku.

14. Gang Olsena: Ostatnia misja - Olsen-Bandens sidste stik (1998)

Po wielu latach spędzonych na oddziale psychiatrycznym Egon, jako zdemenciały staruszek trafia do telewizyjnego show, w którym opowiada o ludzkiej samotności. Podczas programu doznaje cudownego olśnienia i ucieka ze studia. Uciekiniera odnajdują pracujący w korporacji taksówkowej Benny i spędzający swoją jesień życia w domu pomocy społecznej niepełnosprawny Kjeld. Tymczasem do Danii przyjeżdża walizka z tajnymi aktami Wandenberga, które gang wykrada na zlecenie starego wroga Hallandsena. Po kolejnej próbie wyrolowania Egona gang na krótko odzyskuje walizkę. Dzięki zaradności syna Kjelda i Yvonne Borge gang zostaje wreszcie bogaty. "Ostatnia misja" był ostatnim prawdziwym filmem o przygodach trójki niezmordowanych włamywaczy. Po śmierci filmowej Yvonne (1987) i Kjedla (1998) podczas kręcenia zdjęć producenci podjęli decyzję o definitywnym zakończeniu przygotowywania kolejnych odcinków serialu. Z trójki dzielnych gangsterów do dziś żyje serialowy Benny (Morten Grunwald).

Po ostatecznym zakończeniu produkcji powstało kilka kreskówek opowiadających o perypetiach Gangu Olsena. Najnowszym „dzieckiem” autorów filmów animowanych o przygodach Egona Bennyego i Kjelda jest pełnometrażowa produkcja z 2011 roku, którą zatytułowano „Egon ma plan!”

Gang Olsena był bardzo popularny w Danii i mniej popularny za granicą. Wyjątki stanowi dawna DDR i Polska, gdzie serial stał się kultową pozycją zagranicznej kinematografii. Późniejsze lata, kiedy serial został obejrzany na całym świecie sprawiły, że fani Gangu Olsena do dziś dnia gromadnie zwiedzają miejsca, gdzie Egon, Benni i Kjeld dokonywali spektakularnych kradzieży. Bohaterowie serialu włożyli wielki wkład w promocję Danii i jej stolicy na całym świecie. Na starych i urokliwych ulicach Kopenhagi rozegrało się kilkanaście odcinków filmu, a słynne więzienie Vrisdløse w dzielnicy Albertslund, do którego prowadzi ulica nazwana w 2004 roku Egon Olsens Vej (Egona Olsena) jest punktem obowiązkowym, który odwiedzają fani przebojowej trójki rabusiów. Kilkanaście lat zdjęć pokazało piękno duńskiej stolicy i przemiany, jakim ulegała ona z biegiem upływającego czasu. Wspominają o planach filmowych, na których pojawiali się sie nasi bohaterowie nie sposób nie wspomnieć również o malowniczej wyprawie na Jutlandię, upalnych klimatach hiszpańskiej Fuengiroli i Benalmádeny czy przepięknym Paryżu i kultowej scenie śniadania, które Egon, Kjeld i Benny zjedli o wschodzie słońca na dachu restauracji Maxime's.